Hoogwater in Limburg

Tussen 13 en 15 juli viel er in Zuid-Limburg 80 tot 180 mm regen. In sommige beken stroomde er meer dan dertig keer zoveel water door de beek dan normaal en door de aanhoudende neerslag in België en Duitsland steeg ook het waterpeil in de Maas. Het was voor de veiligheidsregio’s, gemeenten, inwoners en vrijwilligers een heftige periode. Ook bij Waterschap Limburg werd er met man en macht gewerkt. Binnen vijftig uur werden er op tweehonderd locaties meer dan vier kilometer demontabele keringen gebouwd om het water tegen te houden. Er werden zeventig pompen, meer dan 200.000 zandzakken en duizenden bigbags geplaatst. Esther Thijssen werkt bij Waterschap Limburg als senior communicatieadviseur voor het hoogwaterbeschermingsprogramma en moest tijdens de crisis aan de bak.

25 jaar geleden

“Het was een hele heftige periode voor alle Limburgers”, vertelt Esther.

“Buffers,beken en zijrivieren stroomden over en het waterpeil bij het meetpunt bij Sint Pieter heeft nog nooit zo hoog gestaan. Dit was voor het waterschap ongekend”. In 2020 draaide Esther, samen met collega’s van andere waterschappen voor het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma nog een campagne waarin de waterschappen met bewoners terugblikten op 1993 en 1995 toen ook grote delen van Limburg en Rivierenland stroomafwaarts te maken kregen met hoge waterstanden, overstromingen en evacuaties. Het was toen 25 jaar geleden dat de Maas zo heftig buiten haar oevers trad. “Maar dit jaar was het allemaal nog ingrijpender”.

Grip-4

Bij een crisis komt er in eerste instantie intern bij het waterschap een crisisteam bij elkaar. Omdat deze crisis gemeentegrenzen overschreed, is er op 14 juli door de veiligheidsregio opgeschaald naar GRIP-4. Een Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdingsprocedure waarbij de voorzitters van de veiligheidsregio’s de leiding krijgen. Limburg kent twee veiligheidsregio’s: Noord en Zuid. Er komt een regionaal team waar onder andere het waterschap in zit, maar ook bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, GGD, brandweer en politie. De communicatielijn en berichtgeving komt vanuit de veiligheidsregio. Op zo’n moment is het één bron, één boodschap. Gemeenten verwijzen in hun communicatie naar de website en het twitteraccount van de veiligheidsregio.

Alle hens aan dek 

Bij Waterschap Limburg is een crisispagina online gezet met de informatie vanuit de veiligheidsregio. “Zelf was ik in eerste instantie niet betrokken bij het crisisteam, maar overal konden ze alle hulp gebruiken. Zo heb ik ook bij de veiligheidsregio in Venlo gezeten. Het was echt alle hens aan dek”. Er werden shifts van twaalf uur gedraaid. Van 8:00 uur ’s ochtends tot 20:00 uur ’s avonds en van 20:00 uur ’s avonds weer tot 8:00 uur ’s ochtends. “Tijdens zo’n lange shift houdt de adrenaline je op de been” vertelt Esther. “Je werkt in een bubbel, maar eenmaal op de terugweg in de auto, dan hoor je op de radio eigenlijk pas waar je voor gewerkt hebt”. Wat heel belangrijk is, is dat je op elkaar blijft letten. “ Ik had collega’s die zelf in risico gebieden woonden en geëvacueerd moesten worden. Dan komt het heel dichtbij.”

Vrijwilligers

Een externe evaluatie van de crisis loopt nog. Deze evaluatie wordt uitgevoerd door een onafhankelijke partij die is ingeschakeld door de veiligheidsregio’s. De Hoogwatercrisis was een ultieme stresstest. Uit de evaluatie zullen we met z’n allen leren wat in de toekomst kan worden verbeterd. “Helaas zullen we in de toekomst te maken blijven krijgen met extreme droogte en hitte, maar ook met wateroverlast. Daarom zijn onder andere waterberging, rivierverruiming en het versterken van de dijken zo belangrijk” zegt Esther. “De impact van een dreigende overstroming op de mensen in het gebied is enorm. Het hoogwater in juli 2021 heeft ook veel saamhorigheid en verbinding gebracht. Communicatie is belangrijk, maar er is ook enorm veel gedaan door mensen uit het hele land. Collega’s van andere waterschappen, defensie, brandweer, politie en vele vrijwilligers (ook van buiten Limburg) hebben geholpen met het vullen, plaatsen en opruimen van zandzakken, bij het opruimen van de Maas, met herstelwerkzaamheden en nog veel meer werkzaamheden. Dat was heel bijzonder om te zien”.